ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Φίλες και φίλοι,

 Επιτρέψτε μου να σας καλωσορίσω και εγώ στην πόλη μου, την Αθήνα. Θέλω και εγώ να επισημάνω ότι είναι πολύ σημαντικό ότι εκπρόσωποι από τις πόλεις και τις περιφέρειες της Ευρώπης έχουμε μαζευτεί σήμερα για να συζητήσουμε το ρόλο της αυτοδιοίκησης ως φορέα πρωτοβουλιών – στο πλαίσιο των εθνικών πολιτικών και ευρωπαϊκών στρατηγικών – ικανών να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη και την οικονομική ανάκαμψη.

  Έχει σημασία που γίνεται η συζήτηση αυτή στην Αθήνα, μια από τις μεγαλουπόλεις της Ευρώπης που έχει δοκιμαστεί σκληρότερα από την κρίση τόσο σε οικονομικό όσο και κοινωνικό επίπεδο. Για παράδειγμα, στο τέλος του 2013 η ανεργία στην Ελλάδα σκαρφάλωσε στο 28% και η ανεργία των νέων ξεπέρασε το 60%. Για την Αττική οι αριθμοί είναι παρόμοιοι. Πιστεύω όμως ότι η Αθήνα και κάθε ελληνική πόλη θα καταφέρουν να ξεπεράσουν αυτόν το δύσκολο «κάβο» και η ανάκαμψη θα είναι σίγουρα συνάρτηση των θυσιών των Ελλήνων και των πρωτοβουλιών της Ελληνικής κυβέρνησης – ήδη είναι γνωστά τα πρώτα θετικά οικονομικά αποτελέσματα. Καταλύτης όμως θα αποδειχθούν οι δράσεις σε τοπικό επίπεδο με πρωταγωνιστές τις τοπικές κοινωνίες, τους δήμους και τις περιφέρειες.

  Καθώς ενδεχομένως δεν το γνωρίζουν όλοι, θα ήθελα να αναφερθώ με συντομία στις συνέπειες της κρίσης για την αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα. Το 2011 η διοικητική διαίρεση της χώρας άλλαξε με την καθιέρωση των αιρετών περιφερειών και την μείωση των δήμων σε 325 σε όλη την επικράτεια. Η τοπική αυτοδιοίκηση έγινε φορέας σημαντικών αρμοδιοτήτων, όπου περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η ανάπτυξη, η απασχόληση, οι κοινωνικές υποθέσεις και το περιβάλλον. Τη δύσκολη αυτή περίοδο η ΤΑ έχει σηκώσει πάνω της το στοίχημα να κρατήσει ζωντανό το δίκτυο κοινωνικής προστασίας, συνοχής και αλληλεγγύης των τοπικών κοινωνιών. Και έχουμε σταθεί στο ύψος του καθήκοντος πετυχαίνοντας, παρά τις δυσκολίες του νόμου «Καλλικράτης»!

  Παρόλα αυτά δεν αποδόθηκαν οι απαραίτητοι οικονομικοί πόροι για την αποτελεσματική άσκησή τους. Επιπλέον, λόγω της προσπάθειας μείωσης των δαπανών σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης, έχει μειωθεί η κρατική χρηματοδότηση τόσο κατά 60% σε σχέση με το 2009- 2010, ενώ η γενικότερη οικονομική δυσχέρεια έχει μειώσει και τα άλλα έσοδα των δήμων.

Επιπλέον, πολλοί δήμοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με μεγάλα χρέη, ενώ για αρκετούς η πρόσβαση σε χρηματοδότηση κατέστη ανέφικτη. Τέλος, όπως ανέφερε και ο υπουργός ο κ. Μιχελάκης, έχουν διευρυνθεί οι ανισότητες μεταξύ των πόλεων και των περιφερειών στην χώρα.

  Παρόλα αυτά, η αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα δείχνει σημάδια ανάκαμψης. Πολλοί δήμοι έχουν κατορθώσει να εμφανίσουν πλεονασματικούς προϋπολογισμούς και το πλεόνασμα αυτό μπορεί να διοχετευθεί σε αναπτυξιακές δράσεις. Και μια από τις στρατηγικές επιλογές τους είναι η σωστή εκμετάλλευση των δυνατοτήτων της στρατηγικής Ευρώπη 2020 για έξυπνη και διατηρήσιμη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, με έμφαση στην εκπαίδευση, την έρευνα, την καινοτομία και την απασχόληση. Εδώ σημαντικό ρόλο παίζουν οι Αιρετές Περιφέρειες που διαχειρίζονται χρήματα από Ευρωπαϊκούς και Εθνικούς πόρους και προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να προγραμματίσουν άμεσα δράσεις. Οι στόχοι που έχουν τεθεί και τα εργαλεία που προτείνονται από τις εμβληματικές πρωτοβουλίες για την επίτευξή τους, μπορούν να δώσουν πραγματικά αποτελέσματα μόνο μέσω κατάλληλα προγραμματισμένων δράσεων σε τοπικό επίπεδο, που να επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν με τον πλέον κατάλληλο τρόπο τα υπάρχοντα προβλήματα.

  Ως εκπρόσωποι της Ελληνικής Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ζητούμε τόσο από την Ελληνική Κυβέρνηση όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση τη δυνατότητα ισότιμης συμμετοχής στο σχεδιασμό, την εφαρμογή και την αξιολόγηση των εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων.

  Διεκδικούμε τη διαμόρφωση των σημαντικών αυτών εργαλείων για την ανάπτυξη σε σύμπραξη με τις κρατικές αρχές μέσα από ένα πρίσμα πολύ-επίπεδης διακυβέρνησης. Η πλήρης εφαρμογή αυτής της αρχής στο πλαίσιο της στρατηγικής Ευρώπη 2020 θα επιτρέψει την εδαφική διαφοροποίηση των δράσεων, την καλύτερη στοχοθέτηση και εν τέλει θα συντελέσει πιο αποτελεσματικά στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή αλλά και τη σύγκλιση.

  Και πριν κλείσω, επιτρέψτε ένα τελευταίο σχόλιο: θεωρώ ότι μια τέτοια συμμετοχή της αυτοδιοίκησης στην κατάστρωση των δράσεων και στην εφαρμογή των πρωτοβουλιών στο πλαίσιο της στρατηγικής Ευρώπη 2020 αποκτά ξεχωριστή σημασία για χώρες σαν την Ελλάδα, την Πορτογαλία ή την Κύπρο, που διέρχονται προγράμματα οικονομικής προσαρμογής υπό την επίβλεψη των δανειστών, τη γνωστή Τρόικα. Ένας πρωταγωνιστικός ρόλος της αιρετής αυτοδιοίκησης στις πρωτοβουλίες για την καινοτομία, την απασχόληση και την ανάπτυξη θα συμβάλει ουσιαστικά στην ανάκαμψη. Επιπλέον μια τέτοια συμμετοχή θα προσδώσει μεγαλύτερη δημοκρατική νομιμοποίηση στη γενικότερη προσπάθεια και θα μπορέσει να λειτουργήσει ως απάντηση στο έλλειμμα δημοκρατικού ελέγχου για το οποίο έχει επικριθεί η Τρόικα από πολλούς, συμπεριλαμβανομένου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

  Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!

[Η παραπάνω τοποθέτηση του Αντιπροέδρου της Επιτροπής των Περιφερειών Δ. Καλογερόπουλου, έγινε στα πλαίσια της Ολομέλειας της Επιτροπής που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στο Μέγαρο Μουσικής]