_{Βροχή. Ευλογία ή Θεομηνία;}

                   _{(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «διαδρομές» το 1997)
Βροχοπτώσεις μεγάλου ύψους βροχής σε μικρό χρονικό διάστημα δεν είναι σπάνιες στη χώρα μας. Είναι ο κανόνας!  Ποτάμια όπως ο Σπερχειός πλημμυρίζουν κάθε χρόνο (όχι πάντα στην ίδια έκταση και ένταση). Χαρακτηριστικό του μεγάλου φορτίου (πέτρες και χώματα από τη διάβρωση των γύρω βουνών) που αποθέτει ο Σπερχειός είναι το γεγονός της μάχης των Θερμοπυλών. Ο Λεωνίδας με τους τριακοσίους Λακεδαιμόνιους και τους 700 Θεσπιείς αντιμετώπισε τους Πέρσες στο στενό των Θερμοπυλών. Σήμερα, ύστερα από δυόμισι χιλιάδες χρόνια απλώνεται μια μεγάλη πεδιάδα και η ακτή μεταφέρθηκε ανατολικότερα, καθιστώντας την επανάληψη της προσπάθειας των προγόνων μας μάταιη!
Ο Ξηριάς της Κορίνθου, χείμαρρος όπως τόσοι άλλοι στην ελληνική περιφέρεια, εντυπωσίασε μεταφέροντας αυτοκίνητα, ύστερα από 25 χρόνια. Ο Κηφισός και ο Ποδονίφτης τρομοκράτησαν πάλι τις παρόχθιες γειτονιές μετά από δύο χρόνια. Η συνταγή αντιμετώπισης συνίσταται στα εξής: στα ορεινά, εκεί που ξεκινούν ποτάμια ή χείμαρροι απαιτείται συντήρηση και αύξηση του δασικού πρασίνου. Χρειάζονται φράγματα ανάσχεσης της ροής και συγκράτησης των φερτών υλικών.
Στη διαδρομή και εκβολή του νερού οι τεχνικές παρεμβάσεις οφείλουν να σέβονται το πλάτος και ύψος της κοίτης, προβλέποντας εναλλακτικούς δρόμους για το νερό όταν η κοίτη περιορίζεται.
Πάντα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η δυσμενέστερη συγκυρία κι αν το κόστος φαίνεται απαγορευτικό πρέπει τουλάχιστον να ενημερώνονται, χωρίς προσπάθειες υποβάθμισης των επιπτώσεων, όλοι οι ενδιαφερόμενοι. Κάτοικοι, αυτοδιοίκηση και υπηρεσίες. Εγκληματικές ενέργειες αποτελούν το μπάζωμα, το κτίσιμο μέσα σε ρέματα, η μετατροπή των ρεμάτων σε χωματερές και η κάλυψη των ρεμάτων. Ειδικά το τελευταίο παρουσιάζεται ως αναγκαίο για την αποφυγή μετατροπής των ρεμάτων σε χώρους ρύπανσης (π.χ. Χαϊδαρόρεμα). Αντίληψη εξαιρετικά εσφαλμένη.
Τα ρέματα μέσα στις πόλεις είναι αγωγοί δροσισμού. Αν φυτευτούν οι όχθες τους δημιουργούν αξιόλογους αισθητικά χώρους. Το πρόβλημα της ρύπανσης από σκουπίδια αντιμετωπίζεται με προσφορά εναλλακτικής λύσης (κάδοι για μπάζα κ.λπ.), ενημέρωση για την αξία των ρεμάτων και αυστηρή αστυνόμευση σε συνεργασία με τους υπεύθυνους πολίτες (η καταγγελία του ρυπαίνοντα αποτελεί καθήκον και όχι ρουφιανιά).
Ειδικά για την περίπτωση ήδη καλυμμένων ή μερικώς καλυμμένων ρεμάτων χρειάζεται επαγρύπνηση και άμεση δράση ( δυστυχώς επιβεβαιώθηκε στην περίπτωση της Ιερού Λόχου και των γύρω δρόμων και την Παρασκευή 22Φεβ 2013). Υπόγεια και ισόγεια στο ύψος του δρόμου είναι άμεσα εκτεθειμένα. Υπερυψωμένες μάντρες και πεζοδρόμια αποτελούν μία στοιχειώδη εξασφάλιση. Η ύπαρξη μιας αντλίας μπορεί να δώσει ανακούφιση. Η  άμεση ενημέρωση των αρμοδίων υπηρεσιών (ΕΥΔΑΠ, ΟΤΑ) σε περίπτωση ζημιών στο δίκτυο αποχέτευσης σώζει ζωές και περιουσίες. Τα παραπάνω δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την ανάγκη παρέμβασης της πολιτείας (ΥΠΕΧΩΔΕ, ΟΤΑ) με αντιπλημμυρικά έργα.
 Η εμπειρία των πρόσφατων και άλλων αντίστοιχων πλημμυρών αναδεικνύει και το θέμα συντήρησης των τεχνικών έργων. Κάθε έργο έχει μια διάρκεια ζωής που συναρτάται άμεσα από το βαθμό συντήρησής του. Μια γέφυρα σε ποτάμι ή χείμαρρο που δεν καθαρίζεται από ξύλα, σκουπίδια κάποια στιγμή θα υποστεί τις συνέπειες. Τα περάσματα κάτω από τη γέφυρα θα φράξουν και το νερό θα υπερπηδήσει το ύψος της γέφυρας με καταστρεπτικές συνέπειες. Η συντήρηση σημαίνει θέσεις εργασίας. Αντιπλημμυρική προστασία χωρίς την αύξηση της απασχόλησης ή/και αξιοποίηση/ ενεργοποίηση υπάρχοντος προσωπικού δε νοείται. Οι εργαζόμενοι θα συντηρήσουν και θα αντιληφθούν τις αδυναμίες των έργων προλαβαίνοντας καταστροφές. Δυστυχώς η διάθεση των κονδυλίων στρέφεται συνήθως μόνο στην κατασκευή νέων έργων. Αυτά προσφέρονται για εξαγγελίες, εγκαίνια, μίζες, δυναμό…
Η υφιστάμενη υποδομή μας καλεί σε συντήρησή της. Όσο προοδευτικός λαός και αν είμαστε, λίγη συντήρηση δε βλάπτει.
Κίμων Ε. Φουντούλης}

_{Αντιπλημμυρική προστασία στο Χαϊδάρι}

                 _{( Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παρουσία» το 2005)
 Η προσπάθεια αντιμετώπισης των πλημμυρικών φαινομένων πρέπει να ξεκινά από ψηλά, από τον ορεινό όγκο, και να συνεχίζει προοδευτικά προς χαμηλότερα υψόμετρα έως τον επόμενο αποδέκτη (π.χ. ποτάμι- ενδιάμεσος  ή θάλασσα- τελικός). Με τον τρόπο αυτό συγκρατούνται νερά και φερτές ύλες σε σημαντικό ποσοστό και καταλήγουν λιγότερες ποσότητες στα πεδινά. Έτσι μειώνεται ο κίνδυνος πλημμύρας. Τα παραπάνω επιτυγχάνονται με εφαρμογή μέτρων προστασίας του δασικού πρασίνου, όπου υπάρχει, ή με δημιουργία δασών μέσω αναδασώσεων κ.λπ. Επίσης με κατάλληλα έργα μέσα στην κοίτη των ρεμάτων όπως φράγματα συγκράτησης φερτών υλικών, φράγματα εμπλουτισμού (διευκόλυνσης της εισόδου των νερών στον υδροφόρο ορίζοντα μειώνοντας την επιφανειακή απορροή) κ.λπ. Στην περίπτωση του Ποικίλου Όρους, με δεδομένη την έλλειψη εδάφους, είναι δύσκολη η διαδικασία αναδάσωσης στο άμεσο μέλλον. Μπορούν όμως να εφαρμοστούν λύσεις συγκράτησης των νερών με κατάλληλης κλίμακας τεχνικά έργα στον ορεινό όγκο.
Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα συνήθως ξεκινούμε την αντιπλημμυρική προστασία από τα χαμηλά, εκεί δηλαδή που εκδηλώνεται το πρόβλημα. Έτσι π.χ. στην Αθήνα έγιναν έργα στον Κηφισό δίχως όμως να συνοδευτούν και από έργα στους ορεινούς όγκους Πεντέλης και Πάρνηθας.
 Στο Χαϊδάρι παρουσιάζεται το παράδοξο σχήμα: 1)Διαθέτουμε εν μέρει δίκτυο αποχέτευσης ομβρίων μέσα στην πόλη, 2)δεν έχουμε λάβει μέτρα στο βουνό και 3) η σύνδεσή μας με το υπόλοιπο αποχετευτικό δίκτυο είναι ανεπαρκής. Συνεπώς προτού προχωρήσουν έργα αποχέτευσης στον οικιστικό ιστό πρέπει να διασφαλιστεί η επαρκής σύνδεση της πόλης μας με το κατάντη δίκτυο προς Κηφισό. Εν ανάγκη με προσανατολισμό των κονδυλίων που μας αναλογούν από το περιφερειακό επιχειρησιακό πρόγραμμα (ΠΕΠ) ή άλλο χρηματοδοτικό μέσο. Αυτή είναι η προτεραιότητα. Στην συνέχεια μπορούμε να προχωρήσουμε σε ολοκλήρωση δικτύου μέσα στην πόλη. Αλλιώς θα αυξήσουμε τις πιθανότητες επανάληψης των πλημμυρών στο κολυμβητήριο κ.α.
Παράλληλα και εφόσον αυξάνεται η κάλυψη της πόλης με τσιμέντο, πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας στους γύρω ορεινούς όγκους ώστε να γίνουν έργα συγκράτησης των νερών. Έχουν διατυπωθεί και σκέψεις για οργανωμένη καθυστέρηση των νερών μέσα την πόλη. Δηλαδή με την προσωρινή αποθήκευση μέρους των ομβρίων σε  μονωμένες ταράτσες (φράζοντας και απελευθερώνοντας μετά τη βροχή τις υδρορροές) ή/ και σε δεξαμενές. Τέτοια μέτρα συνεπάγονται ενημέρωση των πολιτών και υψηλό αίσθημα ευθύνης από όλους. Μοιάζουν μακρινά, όσο όμως τα πλημμυρικά προβλήματα αυξάνονται, θα τα βρούμε μπροστά μας.
ΚΙΜΩΝ Ε. ΦΟΥΝΤΟΥΛΗΣ}