ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΠΕΤΡΟΛΑ ΚΑΙ ΕΛΔΑ ΣΤΑ ΕΛΠΕ
«ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΥ ΑΜΑΡΤΙΑ ΜΟΥ»
Τι πρέπει να γίνει
Άρθρο του Κώστα Φωτεινάκη*
Κατ΄ αρχάς διευκρινίζουμε ότι στο άρθρο αναφερόμαστε μόνο για τα διυλιστήρια των ΕΛΠΕ στην Ελευσίνα (πρώην ΠΕΤΡΟΛΑ) και Ασπροπύργου (πρώην ΕΛΔΑ) και όχι για όλες τις εταιρείες του Ομίλου. Αφορμή για τη συγγραφή του άρθρουήταν α) το εργατικό δυστύχημα (δεν υιοθετώ τον όρο ατύχημα γιατί δεν είναι θέμα τύχης αλλά αποτέλεσμα συγκεκριμένης πολιτικής ή και παραλήψεων) στα ΕΛΠΕ Ασπροπύργου στις 8 Μαΐου 2015, που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο τεσσάρων εργαζομένων β) την εικόνα που προσπαθούν να περάσουν ορισμένοι, ακόμα και μετά το συμβάν, ότι η επιχείρηση είναικαλή και πως υπεύθυνος για το δυστύχημα είναι ο «ανθρώπινος παράγοντας».
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΕΤΡΟΛΑ & ΕΛΔΑ – πριν τη συγχώνευση σε ΕΛΠΕ.
ΠΕΤΡΟΛΑ, Ελευσίνα: Το 1972, επί χούντας, έγινε αναγκαστική απαλλοτρίωση 2.000 στρεμμάτων και δωρεά 900 στρεμμάτων θάλασσας στο Γιάννη Λάτση, με αποτέλεσμα να ξηλωθεί ο παραθεριστικός οικισμός των Ελευσινίων. Το διυλιστήριο ξεκινά να λειτουργεί με προσωρινή άδεια, η οποία έγινε μόνιμη τρία χρόνια αργότερα (1975). Το 1979 δίνεται η πρώτη άδεια επέκτασης, η οποία όμως αρχικά ματαιώνεται από τις αντιδράσεις ευαισθητοποιημένων κατοίκων για να πραγματοποιηθούν στη συνέχεια μια σειρά επεκτάσεων και εγκαταστάσεων νέων δεξαμενών.
Εν τω μεταξύ το περιβάλλον της Δυτικής Αττικής επιβαρύνεται, από τους ρύπους των διυλιστηρίων σε συνδυασμό με τις ανεξέλεγκτες δραστηριότητες και άλλων βιομηχανικών μονάδων (Ναυπηγεία, Τσιμεντοβιομηχανίες, Χαλυβουργίες κ.λπ)
Την 1η Σεπτεμβρίου του 1992, μαύρη ημέρα για την Εργατική Τάξη αλλά και για τους κατοίκους της περιοχής, σημειώνεται έκρηξη στο διυλιστήριο με αποτέλεσμα να σκοτωθούν δέκα πέντε (15) εργαζόμενοι και να τραυματιστούν άλλοιδέκα (10). Δύο χρόνια αργότερα αυτοί που είχαν κατηγορηθεί ως υπεύθυνοι αθωώνονται στο δικαστήριο. [Διάβαζε την περιγραφή του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ και εργαζόμενου στην ΠΕΤΡΟΛΑ την περίοδο εκείνη κ.Θωμά Κώτσα, ΑΥΓΗ 4/6/2015 http://www.avgi.gr/article/5588042/to-xroniko-mias-proanaggeltheisas-tragodias]
Η προσπάθεια της ΠΕΤΡΟΛΑ να επεκταθεί προς την πλευρά της πόλης, προσεγγίζοντας όλο και περισσότερο το εργοστάσιο παραγωγής και αποθήκευσης εκρηκτικών, της ΠΥΡΚΑΛ, συνεχίζονται με νέα όμως «όπλα» εκμαυλισμού της κοινωνίας και «εκσυγχρονιστικά επιχειρήματα».
Είναι γνωστό και τεκμηριωμένο ποικιλοτρόπως ότι υπονομευτικά προς το κίνημα - με εκφραστή την ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΓΩΝΑ - που είχε αναπτυχθεί κατά του τελευταίου επεκτατικού σχεδίου λειτούργησαν οι κορυφαίοι αυτοδιοικητικοί παράγοντες της Ελευσίνας αλλά και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δυτικής Αττικής. Το κίνημα «υποχρέωσε» τις δημοτικές αρχές (ο Δήμος Ασπροπύργου είχε αρνηθεί να συμμετάσχει) να προσφύγουν το 2008 στο ΣτΕ για να μη πραγματοποιηθεί η επέκταση. Μάλιστα, μόνο κάτω από την συνεχή πίεση του κινήματος αυτού προσέφυγαν οι Δημοτικές Αρχές στο ΣτΕ χωρίς ούτε καν να παραστούν κατά την συζήτηση του θέματος.
Όμως σύμφωνα με ανακοίνωση της Επιτροπής Αγώνα [17/9/2009] «Με πρωτοφανείς διαδικασίες εξπρές - και σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν τα ίδια τα ΕΛΠΕ στον τύπο - η ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, σε διάσκεψη «κεκλεισμένων των θυρών», απέρριψε τις προσφυγές των τεσσάρων δήμων (Ελευσίνας, Μάνδρας, Μαγούλας, Νέας Περάμου) ενάντια στις επεκτάσεις της Πετρόλα (ΕΛΠΕ), δίνοντας το πράσινο φως στα ΕΛΠΕ για την υλοποίηση των σχεδίων τους. Η επέκταση της Πετρόλα έχει ήδη γίνει μέσα στις συνειδήσεις των κατοίκων του Θριασίου πολύ πριν την απόφαση του ΣτΕ. Τα ΕΛΠΕ, με μια πρωτοφανή σε μέγεθος τηλεοπτική καμπάνια, με πολυτελή διαφημιστικά φυλλάδια, με καθημερινό καταιγισμό καταχωρήσεων στον τύπο, με τηλεφωνήματα και συνεχείς οχλήσεις στα σπίτια των κατοίκων, με χορηγίες, δώρα και υποσχέσεις σε φοιτητές, ηλικιωμένους, πολύτεκνους, τοπικούς και αθλητικούς συλλόγους, πολιτιστικές εκδηλώσεις, σχολικά πρωταθλήματα, με φιέστες και δεντροφυτεύσεις, εξαγόρασαν, απονέκρωσαν συνειδήσεις, φίμωσαν στόματα.»
Το νέο εργοστάσιο των ΕΛΠΕ στην Ελευσίνα (περί νέου εργοστασίου πρόκειται και όχι για εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων εγκαταστάσεων) κατασκευάστηκε με ένα σωρό πολεοδομικές και δασικές παρανομίες (επιχωματώσεις στο Λόφο Βλύχας κ.λπ.) που νομιμοποιήθηκαν όπως συνηθίζεται, και άρχισε να λειτουργεί αρχικά χωρίς να έχει εξασφαλίσει άδεια λειτουργίας. Στις μέρες μας η Κίνηση Πολιτών ECOELEUSIS, που δραστήρια μέλη της συμμετείχαν στην Επιτροπή Αγώνα, έχουν καταγράψει δεκάδες συμβάντα και δυσλειτουργίες στα ΕΛΠΕ Ελευσίνας (πρώην ΠΕΤΡΟΛΑ).
Για λόγους ιστορικής και πολιτικής μνήμης αναφέρουμε ότι την πρώτη περίοδο (1999 – 2002) συμπαραστάθηκε στον αγώνα ενάντια στην επέκταση το Ελληνικό τμήμα της GreenPeace και στη δεύτερη φάση (2007 – 2010) αντιτάχθηκε το WWF, το Παναττικό Δίκτυο Κινημάτων, ο ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. και η Διαρκής Κίνηση Χαϊδαρίου κ.ά.
ΕΛΔΑ - ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΣ
«Το 1955 με απόφαση της τότε κυβέρνησης, υπογράφεται η σύμβαση κατασκευής του διυλιστηρίου Ασπροπύργου, του πρώτου διυλιστηρίου πετρελαίου στην Ελλάδα. Η κατασκευή άρχισε το 1956 και δυο χρόνια αργότερα, το1958, εγκαινιάζεται το νέο διυλιστήριο στον Ασπρόπυργο.» (από το site των ΕΛΠΕ).
Η κατασκευή του πρώτου διυλιστηρίου συνδυάζεται με το μπάζωμα της μία εκ των δυο ιστορικών Λιμνών των Ρειτών, αφιερωμένη στη Θεά Δήμητρα και την ρύπανση της ετέρας Λίμνης, σημερινής Κουμουνδούρου (αφιερωμένη στη Κόρη Περσεφόνη).
Τα ΕΛΔΑ λειτούργησαν με πολλά ρυπαντικά επεισόδια και με τραυματισμούς εργαζομένωνκαθώς και με το θάνατο του σαρανταδυάχρονου δύτη Νίκου Καππέ 31/5/2010 (κατάλογο ρύπων και εργατικών «συμβάντων» από το 2000 μέχρι το 2014 έχει δημοσιεύσει ο δημοσιογράφος Τάσος Σαραντής στην ΕΦΣΥΝ 8/5/2015].
Έγγραφες καταγγελίες στην Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος για δυσοσμία που έφτανε μέχρι το Χαϊδάρι έχουν κάνει ο ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. Χαϊδαρίου ο Σύλλογος Άνω Δάσους.
Και ερχόμαστε στο εργατικό δυστύχημα στις 8 Μαρτίου 2015 που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο τεσσάρων εργαζομένων. Ακόμα δεν μάθαμε για τους λόγους για τους οποίους "η Πυροσβεστική Υπηρεσία η οποία είναι υπεύθυνη για την κατάσβεση πυρκαγιών, ακόμα και σε ιδιωτικούς ή βιομηχανικούς χώρους, δεν επενέβη στο συμβάν. Για την ακρίβεια τα πυροσβεστικά οχήματα της Υπηρεσίας έμειναν έξω από τα ΕΛΠΕ Ασπροπύργου!!! Οι υπεύθυνοι των ΕΛΠΕ Ασπροπύργου επέτρεψαν την είσοδο των πυροσβεστικών οχημάτων μετά τη λήξη του συμβάντος και τα χρησιμοποίησαν για την ψύξη της μονάδας".
Μάθαμε όμως από την ανακοίνωση του ΥΠΕΠΑΝ ότι «Είναι θετικό ότι η Διοίκηση των ΕΛΠΕ έχει καλέσει σε απολογία για το τραγικό δυστύχημαεννέα στελέχητης επιχείρησης, μεσαία και ανώτερα, αλλά αυτό πρέπει να είναι μόνο το πρώτο βήμα σε μια προσπάθεια παραδειγματισμού και ευθύνης απέναντι στην ασφάλεια των εργαζομένων."
ΣΧΟΛΙΟ: Η εμπειρία των βιομηχανικών «ατυχημάτων» έχει δείξει ότι πάντα βρίσκονται στελέχη των επιχειρήσεων που αναλαμβάνουν ευθύνες για να παρουσιαστούν ότι τα ατυχήματα προέκυψαν από τον "ανθρώπινο παράγοντα" και όχι από τις πολιτικές ή τις παραλήψεις των επιχειρήσεων που έχουν σχέση με την εντατικοποίηση και την κερδοφορία. Τα στελέχη που αναλαμβάνουν την ευθύνη των δυστυχημάτων και των δυσλειτουργιών (εκπομπών ρύπων κ.λπ), στηρίζονται από τις επιχειρήσεις νομικά, οικονομικά, εξασφαλίζουν ανοδική καριέρα και τις περισσότερες φορές αθωώνονται.
Στο δια ταύτα, τι πρέπει να γίνει:
Να ερευνηθεί η μαρτυρία του εργαζόμενου που κατήγγειλε ότι μια ημέρα πριν το «συμβάν» είχε δημιουργηθεί παρόμοια διαρροή [ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 4/6/2015].
Να συμφωνήσουμε ότι ακόμα και αν κάποιος δεχτεί ότι τα ΕΛΠΕ «στολίδι για την εθνική οικονομία», αυτό το «στολίδι» έγινε με τον ιδρώτα και το αίμα των εργαζομένων, την εκπομπή ρύπων, που υποβάθμισαν την ποιότητα του εδάφους, του υπεδάφους, της θάλασσας και της ατμόσφαιρας. Αυτό επιβεβαιώνεται και με το «Πρόστιμο ύψους 255.400€ για ρύπανση του περιβάλλοντος και παραβίαση των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων επέβαλε (22/5) ο Αναπληρωτής Υπουργός ΠΑΠΕΝ κ. Γιάννης Τσιρώνης στα ΕΛΠΕ για την λειτουργία του διυλιστηρίου στην Ελευσίνα.»
Να αποδεχτούν οι εμπλεκόμενοι ότι «… Η Δυτική Αττική από πρωτεύουσα της απασχόλησης σήμερα είναι πρωτεύουσα της ανεργίας, ενώ η αποβιομηχάνιση δεν έχει συνοδευτεί από αντιμετώπιση της υψηλής επικινδυνότητας των δεκάδων δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στην οδηγία SEVESO…» [Σχέδιο Στρατηγικού Σχεδιασμού σ.42| Περιφερειακή Ενότητα Δυτικής Αττικής, Μάιος 2015]
4. Να υιοθετηθεί η πρόταση της Κίνησης Πολιτών Ελευσίνας ECOELEUSIS «Η θέσπιση της ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΛΕΓΧΟΥ τόσο για τον περιβαλλοντικό έλεγχο όσο και για τον έλεγχο της ασφάλειας όλων των εγκαταστάσεων καυσίμων στο Θριάσιο και την Πάχη Μεγάρων αποτελεί όρο εκ των ων ουκ άνευ.» Τα ΕΛΠΕ και οι άλλες επιχειρήσεις είναι αναξιόπιστες να εφαρμόσουν εσωτερικούς ελέγχους.
5. Το πνεύμα της ανακοίνωσης του Τμήματος Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ, που αναφέρεται στις συνθήκες εργασίας, να επεκταθεί και για το περιβάλλον και την ασφάλεια της περιοχής «Το πρόσφατο τραγικό ατύχημα στα ΕΛΠΕ πιστεύουμε να αφυπνίσει όλους τους αρμόδιους ώστε να μην επαναληφθεί στο μέλλον. Μοιάζει με υποκρισία κάθε φορά που συμβαίνει ένα εργατικό ατύχημα όλοι να εκφράζουν τη λύπη τους για το συμβάν, να υπόσχονται πως αυτό θα είναι το τελευταίο και στη συνέχεια η ζωή να τους διαψεύδει οικτρά. Για λίγες μέρες το γεγονός παραμένει στο φώς της δημοσιότητας για να ξεχαστεί στη συνέχεια και τα πράγματα να παραμείνουν ως έχουν ή να γίνουν και χειρότερα.»
Να σταματήσει ο εκμαυλισμός της κοινωνίας με τις χορηγίες, τα δώρα, γιορτές και πανηγύρια κ.λπ. των ΕΛΠΕ για να κάνουν ανενόχλητα τη δουλειά τους.
